نگاهی با اسیب شناسی قدرت در کردستان امروز - 1
اگر عضو یکی از شبکه‌های زیر هستید می‌توانید این مطلب را به شبکه‌ی خود ارسال کنید:
[09 Jul 2008]
[ عرفان قانعی فرد]
جنون قدرت و کرسی قدرت مدار
هراس من از افتادن در ورطه تناقض نیست ؛ بلکه
انچه مرا نگران می کند آن است که برداشت
نادرستی از منظور من شود . « کانت »
اینترنت دنیای غریبی است . شبحی که در زندگی ما انسانهای قرن اخیر کم کم دارد به داخل ذهن های ما هم رسوخ کند و از اینکه از سال 1378 تا امروز در دنیای مجازی اینترنت دوستان همزبان و همشهری خود را یافته ام بسی شادمانم که میتوان در یک ثانیه دغدغه ذهنی و تلاش فکری خود را با همه درمیان گذاشت و سلیقه ها و مذاق ها را چشید و سنجید .
گاه نوشته ای از سر دوستی از غریبه ای می رسد که گاه نقدی است از روی انصاف و ادب ؛ گاه تهمتی عجولانه از یک دوست همولایتی ؛ گاه تمجیدی دوستانه و از سر لطف اما هر کدام کمی ادمی را فکر وا می دارد که سبب می شود یا پاسخ گفت تا نوعی گفتمان پدید اید یا بی پاسخ رها کرد ؛ فارغ از نگاه حزبی ، تفاوت شغل و مدرک و یا اسم و رسم و... که همگی کف روی آ ب اند و من هم از نگاه مطلق دیدن و مطلق خواندن چیزی بی زارم اما دشمنم را هم دوست دارم علی الاصول از کسی نفرت و کینه به دل نمی گیرم .
در ارتباط انسان ها در جوامع – چه در گفتار و چه در نوشتار - به طور اجتناب ناپذیری ؛ " تاثیر " وجود دارد و به ذهن انسان " معنی و منظور " متبادر می شود و این القای ذهنی بسیار اهمیت دارد که انسان خود " فاعل و کنش گر " باشد و " نقش افرین و خالق " یا "سوژه " باشد و موضوع و گاه "مفعول" . انسان در نقش فاعل درباره سرنوشت بنا به مجموعه خرد و تجربه و حس خود تصمیم می گیرد و بنا به شعور و تفکر و قیاس ، پیرامونش را نقد می کند و یا اینکه بی اختیار و بی تفکر و منفعل گونه ، میگذارد درباره اش تصمیم بگیرند و خود تبدیل به بازیچه دست این و ان می شود که به او هر انچه را سلطه ؛ دیکته و امر کنند کورکورانه انجام می دهد و بر جزم اندیشی و خشک باوری باقی می ماند و حاظر به تغییر نیست چون هویت او همان چهارچوب است و اگر از او پس بگیری ؛ دیگر چیزی در اختیار ندارد پس با قاطعیت و مطلق نگری قدرت اندیشیدن را به دست دیگران یا به سلطه می پردازد چه در دین و چه در سیاست و چه در اجتماع هر سه به نوعی خودکامگی و خود محوری می انجامد.
اما اینکه چگونه کسی اجازه خواهد داد دیگری به جای او فکر کند و بیاندیشد، دین داری و سیاستمداری و تدبیر کند خود بحث دیگری است که " فوکو " بدان پرداخته است . اما این نگاهی پدیدار شناختی است و جهان اجتماعی من انسان قرن 21 و زاده شده درمیان معمای اقوام جهان، پیامی دارد که بیندیشم و به هویت خود معنی و شکل بدهم و نواقصش را برطرف کنم و محاسنش را از زیر غبار برون اورم و از طریق زبان و ارتباط به دیگران بشناسانم و این تلاش برای کسب هویت ؛ نوعی بازتولید معنی است که باید بنا به تغییر نسل و رشد و حرکت جامعه درحال تغییر و تحول و دگرگونی باشد
و باور به اراده رشد اگر در میان باشد انگاه مرزها و حصارها و مدارها باز می شوند و انسان با اندیشیدن و نقد حرکت رو به تغییر را می اغازد اما جایی که دیگرانی سلطه طلب بر دین یا سیاست یا اندیشه من مسلط شوند و بخواهند به جای من دینداری کنند یا سیاست ورزی و یا تعقل دیگر هویتی از من نمی ماند و حرکت من نوعی گردش به سوی دور باطل است و در دایره اوهام ماندن و قدرت مسلط برایم اسطوره می سازد و نقد قداستش را کفر و جرم می داند ؛ چون در نقد از او قدرت تصمیم گرفتن و اندیشیدن و تعقل به جای خود را از وی می ستانی و او هویتی جز تکیه بر کرسی قدرت ندارد و بالطبع به مسخ افکار می اندیشد و به چاره ای پناه می برد یا ترور شخصیت – به تهمت و ابتذال کرامت انسانی – یا خون ریختن و این قدرت مسلط خودکامه است و قدرت مدار چه معلم من باشد چه ملای من چه رییس من وچه دیگران فرقی ندارد . و قدرت مسلط دوست دارد به من لاشعور بی قدرت، اندیشه دیکته کند که چه بکنم و چه نکنم و سد راه اندیشیدن می سازد به هر فریبی و دستاویزی مضحک چه پنهان و چه عیان ؛ تا مبادا آزاد و مستقل بمانم و بیاندیشم و زحمت باور به اراده رشد را بکشم.
زمانی که در قدرت مسلط حذف اندیشیدن و تصمیم گیری و تعقل مستقل من به خطر مبدل شد که پایداری کرسی قدرت را تهدید کرد از زبان سیاست و ایدوئولوژی ؛ که ظرف و مظروف هم می شوند ؛ سود می جوید تا ادراک را از من بستاند و کذب تحویل دهد و ذهن ها ی خوش باوران را به نادرستی اماده کند که باور کنند ضدیت با هویت انان موجود بودن همین انسان اندیشه گر مستقل و عنادگر با قدرت مسلط است ، پس به اسم باور و ارمان و اسطوره خود را مشروع جلوه می دهد و پشت نام ها پنهان می ماند و خود را ادامه دهنده و رهرو خادم و صادق آن بت هایی می نامد که از قبل برای جامعه فراهم ساخته و نقدش را گناه خوانده و این اندیشه نادرست و اگاهی کاذب در میان مفعول های بی اندیشه تصویری شفاف از نوعی ایدئولوژی و فضایی برای تنفس می شود و دگر شکستن این بت ها ی قداست یافته دشوار می شود . موجودیت و نقش می افرینند
در کنار تعاریف و معانی خاص این واژه اما وقتی ایدئولوژی مانند فرهنگ برای تنفس ضروری شد فرهنگ در درجه بعد قرار می گیرد و از مارکس و وبر و دورکیم و... اموخته ایم این معانی را . و قضاوتهای واقعی و ارزش در ائدیولوژی سیاسی نضج میگیرد و به قول آرون امیخته ای از هر 2 می شوند اما گاه همین ائدیولوژی یک جریان فکری منحرف را پدید می اورد که به نواوری و تحول و تغییر و رشد ، روی خوش نشان نمی دهد و این ایدئولوژی حامی و الگوی رفتاری و توجیهی گروهی خاص می شود که فقر اندیشه و فکر دارند و تنها به باوری کورکورانه و جزمی وفادارند اما برحسب تغییرات فرهنگی ائدیولوژی ها هم تغییر میکنند اما این نوع ایدئولوژی با مجموعه ای از دیدگاه های سیاسی ؛ بیشتر در خدمت توجیه قرار می گیرند که اهل قدرت مدار و سلطه طلب به دنبال این اند که با ترویج و اشاعه و گستراندن ائدیولوژی برای قدرت و کرسی و سلطه خود نوعی مقبولیت و مشروعیت بدست اورند و نوعی کاریزما ساخته و پرداخته کنند تا با استفاده ابزاری از ان نیاز به اسطوره و قهرمان در میان جامعه ای سنتی و جهان سومی را پاسخ بدهند و هم حس ها و تمایل های طبقه های مختلف مردم را برانگیخته و تحریک و به نوعی تفکر انها را هدایت و رهبری کنند و با وجود همه تضادها ؛ به زندگی انها هم معنی بدهند چون مهترین و برجسته ترین نیروی سیاسی می تواند محسوب شود چون باور مردم با برنامه ای سیاسی از پیش تعیین شده در راستای کسب قدرت ؛ چنان بهم گره زده می شود که مردم – پیرو بی تفکر و شکل گرفته در ان قالب– وادار و مجبور به حرکت در جهت ان خواسته و برنامه می شود.
و مردم – بی تفکر که اجازه تفکر را به دست این افراد سپرده اند – طبعا چنین تصور میکنند که ایشان مثلا رهبری مبارزات ملی دمکراتیک مردم را برعهده دارد و نمی خواهد و یا نمی تواند بپذیرد که بدون او ایا دیگر این راه ممکن نیست !؟ چون باور یافته و مسخ شده و ان قدرت مداران فکر او را قالب داده اند و در دام ایدئولوژی سیاسی ان قدرت مسلط قرار گرفته اند چنین می گوید که انها نماینده باور و ارمان انان است و حتی عامل فکر و به این سان است که قدرت مسلط از بالای کرسی خود هر نوع تفکری را ابطال می کند و " جنون قدرت " و حضور در بازی قدرت ؛ باعث می شود که بیشتر و بیشتر از ابزار سیاسی سلطه و توجیه و فریب سود بجوید و همه چیز را در تحت کنترل خود داشته باشد و برای بقا هم منتقدان را ناپاک و نجس و فریب خورده و مطرود و... صدها صفت دیگر متهم می کند تا به عوام – بی تفکر – بقبولاند که من بر حقم و این منتقد هرزه زبان نخواهد گذاشت شما مردم را به خواسته هایتان برسانم .
و چه بسا گاه هم به زور متوسل می شود و منتقد را شبانه در حین نگهبانی اعدام می کند ، زندانی زن حامله را به مسلسل می بندند و زهره چشم از عوام می گیرد که مبادا بر خلاف روند مورد دلخواه ما حرکت کنید و کسی هم نباید بپرسد که درداخل ان محدوده جغرافیایی به زور تفنگ و گلوله و زبان ایدئولوژی و مسخ افکار و استفاده ابزاری از اسطوره سازی برای مردمان نمی توان کرسی قدرت را حفظ کرد چون گفتمانی بین مردم وجود ندارد و زور و خشونت مشروع می شود چه با تروریست فرستادن و کشتن ان فرد مخالف ، چه با انتشار مطلب در صفحه اینترنت امروزه روز ؛ هر دو ترور شخص است و ابزار قدرتمدار و آمر مطلق نگر و انحصار طلب که خود را برتر و بر حق می داند و دیگران را نامشروع ، همین " زبان ترور و خشونت " است.
اما حکم راندن بر مردمان فرودست و فرمانبردار و حفظ و حراست از کرسی باهر فریبی به خاطر جنون قدرت ، بی ثمر است و در داخل نسل جدید و پویا و بیگانه با زور و دارای خواسته های نو ، مشروعیتی ندارد و ایجاد طغیان و شورش درمیان طبقات فرودست و فرمانبردار ضامن ثبات کرسی صاحبان قدرت نیست و باز هم قدرت مسلط با اندیشه رشد یافته و عقلانیت جامعه اگاه و به ویژه توان و انرژی نسل نو است که هیچ ابزاری و انحصاری و مانعی ، رشد ایشان را متوقف نمی سازد و اسیر داستان های تخیلی ایدئولوژی و زبان قدرت نمی شوند و خود پایگاه حفظ جامعه آتی خویشند . شکاف گذشته و اینده را خود پر خواهند کرد و از تخریب قدرتمدار – در جهت منافع خود – جلوگیری میکند و با پیشرفت و ترقی خود پس گرایی و انحصارطلبی ارباب قدرت طلب را می شکند . چه بسیار افرادی مسلح در میان کوه و کمر که عاقبت خودکامگی رهبر عشیره یا گروه خود را دیده اند و باورش به اراده رشد او را به رها شدن از دام قدرت مسلط خود واداشته است که نه به تحریف آمر باور کند و نه خود عامل توجیه اقتدار او باشد بلکه فرایند رشد و تغییر را قبول کند و روایت صادقانه را بازگوید از فریب تا هشیاری و روسفید وجدان خود شود .
برای همین من شیفته تاریخ شفاهی معاصر شده ام چون نوعی زنده بودن در روایت ها وجود دارد که هویت ساز است و در لابلای تاریکی ها و ابهام ها واقعیت و حقیقت ها مانند بلور درخشان خود می نمایاند و بالطبع که صاحب قدرت می خواهد حتی خاطره مردمی را مسدود کند و سندها را بسوزاند و از اگاهی ها بکاهد تا مبادا کرسی قدرت را از دست دهد ؛ از این رو دوست دارد که از بوق قدرت و رسانه تریبون قدرت برای خاطره جمعی مردم هم نوعی کنترل قایل شود مانند همان رهبر عشیره ای که هر کس درباره پدرش کتابی نوشت اگر کمک مالی می خواهد باید کتاب در وصف و تمجید او باشد و یا مطابق میل سیاسی او که به او مشروعیت و قداست بدهد انگاه یک مشت دلار تقدیم میکند و این نان ذلت را هم کمتر قلم بدستی سر سفره می برد انهم اگر اهل قلمی که بر خط استقلال و ازادی باور داشته باشد ان را سوژه می کند . پس هراس از جدایی از کرسی قدرت موجب می شود تا از تریبون و بوق قدرت نوعی روایت ها و بازنمایی های کاذب به واقعیت و استقرار تجلی یاید و مثلا از رادیو اسامی کسانی برای تخریب درمیان مردمان عوام خوانده شود تا انها وادار به کمک مالی شوند یا کسی حق خواندن شعری ازاد را از ان رادیو ندارد مبادا کردار و گفتمانی ازاد در حال شکل گیری باشد و همان مدعی دمکراسی خود سانسور چی می شود که مبادا ذره ای در جهت خلاف مصلحت کرسی ارباب سخنی رانده شود .
و کم کم نسل نو در حال رشد ، زبان ایستا و منجمد ارباب قدرت را نمی فهمد چون او بر درک و تشخیص و قیاس عقلانی مسلح است اما دیگری بر حسب عادت می خواهد ان ساختار و شکل مورد نظر و پیام خاص را به شکلی پیچیده و کادو شده ترکیب زبان ایدئولوژی و زبان سیاسی به خورد بدهد و بالطبع نسل نو درگیر ایستایی و باور به دروغ و تعبد از اسطوره ساختگی و سیاست خاص و چهارچوب خشک حزب نمی گردد و ذهنش درگیر عقلانیت است و گفتمان روشنفکرانش و با صدای بلند می گوید که حزب و گروه و دسته و سازمان ابزاری است در اختیار من نه انکه من ابزاری دردست ان.
اما براستی تجلی و نمودایدئولوژی در زبان سیاست به قصد تثبیت و کنترل انسان را به ورطه نابودی و بردگی میکشاند . اما جستجو در گذشته فارغ از نگاه ایدئولوژی و یا سیاسی حزبی و اغراق و خوش باوری مفرط ؛ برای دگرگونی اینده جامعه رو به رشد ضروری است و به ظهور خلاقیت می انجامد و عدم تکرار تجربه های تلخ و گسست معرفتی ؛ و زدودن ابهام ها و وارونه کردن ها و تضادها و تحریف ها و تحمیل های هویت منفعل و منفی و تشخیص فرصت ها و باورهای نو و گفتمان ها ی شفاف و سازنده و پرهیز از زبان سیاسی ایدئولوژیک منحط که ادمی را به کشتن همزبان و همخون و حذف برادر خود وامیدارد.
پس اگر سیاست امیخته به ایدئولوژی شد؛ تحریف و ابهام ساختن و دروغ و قلب واقعیت و هویت موهوم ساختن هم اغاز می گردد و انسان های عاری از اندیشه و عوام و شیفته ، این هویت منفی و منفعل را باور دارند که قدرت مدار بر او تحمیل کرده است و این هویت را برای او ساخته و پرداخته کرده است و کانالی برای پرورش ذهن خود ندارد جز تکرار مکررات بافته های صاحب قدرت و بر خود می قبولاند که این معنا و مفهوم دارد چون صاحب قدرت برای این مفعول ها ، نوعی گفتار شبه حقیقی و امیخته به تعصب و احساس و خوراک فکری تهیه میکند تا خمیر مایه اش را بر اساس الگوی مورد نظر اریکه قدرت بسازد و تابعی کور و کر و لال دربرابر او شود تا او اعمال قدرت کند و در ذهن مفعول یا سوژه هم نوعی ایمان به وجود می اید که این خود عین حقیقت است و هر که خلافش را گفت پس " دست به تحریف وقایع تاریخی و همچنین ماهیت میهن پرستانه جریانات می زند" یا " سعی نموده با وارونه نشان دادن وقایع و رخدادهای سیاسی ، نتایجی دلخواه و مورد پسند حاکمان را از ان استنتاج نماید" و یا" برای فریب افکار عمومی " سعی کرده است و هزارها اگر و مگر و تهمت و ابهام که خود نشانگر فالانژ بودن این طرز بیان دارد [هر یک از افراد چماق دار سازمان یافته در گروه های فشار. مأخوذ از نام حزب فالانژ در اسپانیا که مانندفاشیست ها بر قدرت حاکمیت تکیه دادند / فرهنگ معین ].
اگر این فالانژ چنین می گوید بدین خاطر است که قدرت مسلط بر او برایش این نوع گفتمان را تولید کرده و هم حقیقتش جلوه داده و هم برایش قانون کرده و این سوژه سیاسی – غیر اندیشه ورز – مطیع می شود که مبادا از قداست اریکه قدرت ذره ای کم شود و این دروغ مقدس را به اسم هویت باور دارد. اما اندیشه ورز فاعل خود به دنبال حقیقت می گردد تا به دور از زبان ایدئولوژیک و خط و ربط های دست و پا گیر ؛ به دور از فساد اخلاقی و فکری به دنبال هویت واقعی خود باشد تا نه اجازه به سازنده دروغ مقدس بدهد تا فکرش و تاریخش را مصادره به مطلوب کند و نه خود عامل دست قدرت باشد .
دو نوع مقاومت شکل می گیرد : مقاومت قدرت مدار در جهت حفظ کرسی قدرت و مقاومت فاعل برای رها شدن از زیر سلطه قدرت ؛ قدرت مدار بر طبل دروغ مقدس و بت سازی می نوازد و دستاویز بی اخلاقی و فاعل اندیشه ورز بر پویایی اندیشه و کنترل سرنوشت خویش و برده قدرت نشدن و حفظ اخلاق.
آری درد ما این است . در کردستان ما برایمان بت ساخته اند بت هایی مقدس و به اسم ما برایمان هویت می سازند . تا جایی که خواندن سخن مخالفان هم جرم تلقی می شود و گناه و رسوایی نابخشودنی و به غرض رفو کردن درست و نادرست . و مشکلات 100 سال تاریخ را سر یک نفر شکستن .
من جنون قدرت را نقد کرده ام از سر دلسوزی است . اگر من به تاریخ معاصر کردها نقدی وارد کرده ام برای بیشتر تفکر کردن بر چرایی و روایی بودن اندیشیدن درباره هویت واقعی تاریخ کردها و الگوهای سرزمین مادری من و تو – کردستان – است .
اما از پیر مرادم – محمد قاضی – مترجم فرهنگی و ادب سرزمینم اموخته ام که در طی تاریخ مشکل اول ما کردها ، این است که ندانسته ایم چه کنیم ؟ از تاریخ چه بیاموزیم ؟ هویت خود را چگونه تعریف کنیم ؟ برای اینده به چه بیاندیشیم تا از تکرار تجربه های تلخ بپرهیزیم . مشکل نسل جوان بت و اسطوره خیالی نیست . مشکل گفتمان رشد و سازندگی است و اندیشه رهنما. همیشه جامعه کردها از سازمان ها و حزب هایش پیشرفته تر و مترقی تر بوده است و انها دنباله رو مردمان جامعه . پس با عقلانیت و خرد و تفکر و هویت درست است که می توان راه تاریخ را ساخت و نمایی درست به ان داد .
راهی را که برای خود برگزیده ام سنگلاخ است اما گر مرد رهی باید رفت و از مشکلات نهراسید و اگر اعتقاد و ارمان و هدفی هست ادامه داد . دوست نازنین من هم انسانم و جایزالخطا و اشتباه هم همزاد و همراه من است و در ازمون و خطاست که تجربه می یابم و کم کم این بار شکل می گیرد به اینده روشن بین و امیدوارم عزیز.
فرودگاه استکهلم /
بامداد چهارشنبه ۱۹ تير ۱٣٨۷ - ۹ ژوئيه ۲۰۰٨
مطلب‌های دیگر از همین نویسنده در سایت آینده‌نگری:
Twitter
Google
Yahoo
Delicious
بالاترین
دنباله
نسخه‌ی چاپی
ارسال اين مطلب به دوستان